Hoe overtuig je vooringenomen mensen? (12 tips)
Wat is de beste strategie?
05 November 2017 - Categorie algemeenVervelend he, als mensen zo vooringenomen zijn en daardoor niet bereid zijn om zelfs een heel klein beetje na te denken over jouw mening. Daarom dit blog met het antwoord op de vraag:
- Hoe ga je om met vooringenomen mensen?
- Wat is de beste strategie?
Want, we hebben allemaal te maken met mensen die vooringenomen standpunten hebben. Op het werk. Op de sportclub. Bij de politieke partij waar je wellicht actief bent. Of gewoon in een discussie met iemand. Maar je zult het ook meemaken als je bijvoorbeeld onderhandelt.
Laten we het overigens maar meteen helder stellen. Mensen die vooringenomen zijn, ga je niet overtuigen. Althans, niet zichtbaar. Het is ook het kenmerk van vooringenomen standpunten; men laat zich gewoon niet overtuigen. Men wil het niet.
tekst gaat verder onder de afbeelding
Maar... toch zijn er kansen.
In dit blog vertellen we hoe je mensen die vooringenomen standpunten innemen herkent en wat hun onderliggende drijfveren zijn. Als je onderstaand lijstje eens doorneemt, dan vergroot je je kans om op termijn (toch) een verschuiving van opinie bij de ander tot stand te brengen.
Vooringenomen...?
(12 tips, kenmerken en aandachtspunten)
1. 'BESMET' DOOR PERSOONLIJKE GEBEURTENIS
Hoe vaak zie je het niet dat een persoonlijke gebeurtenis, die heel veel impact heeft gehad, de mening vormt?
Een dame die door een asielzoeker is verkracht, zal heel snel alle asielzoekers over één kam scheren ("Het zijn allemaal verkrachters!"), maar iemand anders, die geweldige positieve ervaringen heeft met asielzoekers, zal beslist stellen dat we nog meer asielzoekers in Nederland moeten toelaten. ("Wow, wat een geweldige mensen!").
Het is dus van belang om in elke discussie, waar je vooringenomenheid constateert, in ieder geval helder op het netvlies te krigen, WAAROM de ander zo stellig is.
Ja, daar kun je best naar vragen. Nee, je zult niet altijd een helder antwoord krijgen maar als je rekening houdt met de mogelijkheid dat er een persoonlijke gebeurtenis is geweest die invloed heeft gehad op de opinievorming, dan weet je dat je niet (meteen) zult overtuigen.
Ga uit van het credo: emoties zijn feiten!
2. VOORINGENOMEN MENSEN VERTONEN KUDDEGEDRAG
Vooringenomen mensen zien het bewijs van hun absolute gelijk, als anderen hen steunen. Maar objectief bezien kun je niet onvoorwaardelijk stellen dat de meerderheid altijd gelijk heeft. Het is maar net in welke (sociale) omgeving je bivakkeert. Overigens, de meerderheid kan sowieso ongelijk hebben, ook in meerdere contexten.
Het kritische denken (en ook de kritische zelfreflectie) komt daarmee onder druk te staan.
Als deze vooringenomen mensen dan ineens een 'andere mening' horen, dan zijn ze daar niet vanaf te brengen. Hou daar rekening mee als je in gesprek gaat. Het is misschien wel de eerste keer dat je gesprekspartner een volledig andere visie hoort!
Mensen zijn het liefst onderdeel van een kudde. Dat is veilig.
Maar niet altijd even goed.
Wist je dat mensen die analytisch en kritisch kunnen denken, succesvoller zijn met hun overtuigingskracht?
tekst gaat verder onder de afbeelding
3. STEL GESLOTEN VRAGEN
De kracht van gesloten vragen is groot. Maar je zult ook meemaken dat mensen vaak moeite hebben om gesloten vragen te beantwoorden.
Zo zou je bijvoorbeeld aan die dame, die is verkracht door een asielzoeker, de vraag kunnen stellen: "Denk je dat elke asielzoeker een verkrachter is?"
Dat is een vraag die je met JA of NEE zou kunnen beantwoorden.
Je zult zien dat deze vraag vaak nooit rechtstreeks beantwoord zal worden. Nee, je zult niet overtuigen maar toch zal je gesprekspartner aan het denken worden gezet.
4. STEL OPEN VRAGEN
Natuurlijk biedt het stellen van open vragen ook volop mogelijkheden. Maar stel dan wel de juiste vragen. Richt je vraag op het verkrijgen van kennis of inzicht.
Je zou dus aan die dame, die is verkracht door een asielzoeker, de vraag kunnen stellen:
- "Wat vind je er van dat een asielzoeker, die oprecht met alle goed bedoelde intenties naar Nederland is gekomen, nu (door jou) wordt neergezet als een verkrachter?"
Je zet de ander aan het denken. Want tja... hoe kan één verkrachter representatief zijn voor een gehele groep mensen?
En als dit wel zo zou zijn, dan zal de ander dat moeten 'bewijzen'.
tekst gaat verder onder deze aankondiging
DOWNLOAD nu je gratis TRY OUT ticket Je kunt dan geheel kosteloos een keer deelnemen aan onze clubavonden, zonder verdere verplichtingen. Je kunt zelf op een gegeven moment kiezen aan welke avond je wilt meedoen. Je kunt dan ontdekken of de debatsport iets voor jou is en of jij voor jezelf de mogelijkheden ziet om bij ons je persoonlijke vaardigheden aan te scherpen. Je bent van harte welkom! We zijn de leukste debatclub van Nederland! (Wij zijn misschien zéér vooringenomen maar... het tegendeel is nog niet bewezen!) :-) Download je ticket nu meteen! |
5. OVERTUIG MENSEN IN DE OMGEVING
Wees je er van bewust dat je sterk vooringenomen mensen nooit (direct) zult overtuigen, maar je kunt wel de periferie daaromheen beïnvloeden. Dit werkt uiteraard vooral goed bij groepsdiscussies. Je zult dan vooral op de argumenten moeten ingaan die de mensen ter sprake brengen, die onderdeel zijn van het sociale netwerk van degene die zo vooringenomen is.
Nee, op dát moment overtuig je uiteraard niet maar je kunt er van overtuigd zijn dat je wel een nuance kunt overbrengen die in die andere sociale context wellicht weer een keer wordt besproken.
Je zet dus feitelijk anderen in voor jouw overtuigstrategie.
6. VRAAG EMPIRISCH BEWIJS VOOR DE STELLINGNAME
Je ziet vaak in discussies met vooringenomen mensen, dat hun eigen referentiekader de absolute waarheid is. Een goede insteek kan dan zijn om bijvoorbeeld om 'empirisch bewijs' te vragen.
Gewoon letterlijk vragen:
- "Is er een enquête geweest, of wetenschappelijk onderzoek, dat jouw mening bevestigt?"
- "En zo ja, wat was dan de onderzoeksvraag?"
- "En, wie heeft het onderzoek uitgevoerd?"
Het doel is om degene die zo vooringenomen is, enigszins uit zijn eigen referentiekader te trekken. Hij/zij zal met groter bewijs 'moeten' komen.
Maar ook hier geldt: dit gaat je waarschijnlijk niet meteen lukken. Geduld is een schone zaak. Overtuigen kost enige tijd. Als je de ander maar kritisch aan het denken zet.
tekst gaat verder onder de afbeelding
7. GEEF IN EEN DISCUSSIE NIET TE VEEL INFO TEGELIJK
Vooringenomen mensen zitten zo opgesloten in hun eigen mening dat ze je wel horen, maar feitelijk niet luisteren.
Je weet dan ook dat je absoluut de tijd moet nemen om uiteindelijk iemand te kunnen overtuigen; het zal dus in kleine stapjes moeten gebeuren. Vertel dus per discussie niet te veel. Doseer je info.
Ja, die info (waar desbetreffende persoon het niet mee eens zal zijn) zal moeten landen. Het moet allemaal indalen. Mensen hebben nu eenmaal een beperkte opnamecapaciteit waardoor ze je voorlopig nog even niet zullen begrijpen.
8. LAAT IEMAND UITPRATEN
Dit is makkelijker gezegd dan gedaan hoor. We weten het. We zijn zelf ook mensen, met emoties! We begrijpen heel goed de neiging om anderen te onderbreken als die een wezenlijk andere mening ventileren. Met name als die vooringenomen is.
Maar probeer het wel; laat die ander uitpraten. Geef de ander de kans om alles te zeggen wat hij/zij wil zeggen.
Door zelf goed te luisteren, ontstaat er verbinding. En als er verbinding is, dan is de bereidheid om naar jouw mening te luisteren in ieder geval met een procentpunt gestegen.
Het is een eerste stap. Elke andere noodzakelijke vervolgstap kun je pas zetten als je de eerste stap hebt gezet.
9. TEGEN ELK (PERSOONLIJK) VOORBEELD STAAT EEN TEGENVOORBEELD
Deze bullet heeft veel verwantschap met de eerste bullet uit deze lijst.
Zo had ik zelf ooit een keer een discussie met een donkere dame die in de Thalys van Parijs naar Amsterdam op haar paspoort was gecontroleerd. Zij vertelde me dat zij als enige in de treinwagon door de marechaussee werd gevraagd om haar paspoort te tonen. Zij vond dit 'het ultieme bewijs' voor racisme. ("Ik moest als enige in de treinwagon mijn paspoort laten zien alleen maar omdat ik een donkere vrouw ben!")
Interessant genoeg had ik zelf een tegenvoorbeeld. In diezelfde Thalys, op een andere dag, van Parijs naar Amsterdam, werd ik - als blanke man - ook een keer gecontroleerd op mijn paspoort toen we Nederland binnenreden.
Hoe kan dit?
Bij deze dame was de paspoortcontrole 'racisme'?
Ik oordeelde de paspoortcontrole die ik onderging als een 'steekproef'.
Nadat ik mijn (tegen)voorbeeld in de discussie had geponeerd, heb ik nooit meer wat van deze dame gehoord. Ik vermoed dat ik haar aan het denken heb gezet. En dat is een goede zaak.
Als er werkelijk sprake zou zijn van racisme in de trein, door personeel van de marechaussee, dan zal ze dit dus structureler met een ander verhaal - of met empirisch bewijs - moeten aantonen. Dat laat onverlet dat ik met mijn tegenvoorbeeld natuurlijk ook niet bewijs dat racisme niet zou bestaan.
tekst gaat verder onder de afbeelding
10. WAT IS HET ANKERPUNT VAN DE ANDER?
De wereld verandert. Standpunten die vijf jaar geleden nog heel valide waren, kunnen nu feitelijk minder waard zijn.
Je ziet vaak bij vooringenomen mensen dat ze ergens een ankerpunt hebben gecreëerd, die de basis vormt van hun eigen mening. Maar is dat ankerpunt nog werkelijk de waarde van nu? De wereld is toch veranderd in de afgelopen jaren?
Wijs de ander op dit fenomeen. Je 'motiveert' (dwingt!) de ander om met beter 'bewijsmateriaal' te komen in de discussie.
11. VERTEL JOUW VERHAAL OP EEN ANDERE MANIER
Een discussie met een vooringenomen gesprekspartner leidt vaak tot een Welles-Nietes-Gesprek. Als je dat constateert, probeer je verhaal dan eens op een hele andere manier te vertellen.
- Verwoord je argumenten op een andere wijze;
- Gebruik andere argumenten;
- Vertel nieuwe anekdotes of voorbeelden;
- Gebruik een andere tone-of-voice;
- etc etc.
Feitelijk verras je de mensen met een nieuwe strategie. En verrassing doet luisteren!
12. VOORINGENOMEN MENSEN VERZWIJGEN VAAK RELEVANTE INFO
De laatste bullet uit deze lijst heeft grote verwantschap met het 6e punt uit deze lijst. Vooringenomen mensen komen vaak met 'empirisch bewijs' maar vertellen dan niet wat hen niet bevalt in dat 'empirisch bewijs'. Er wordt dus selectief beargumenteerd.
Ze weten nl. dondersgoed dat in een deel van dat vermeende 'empirisch bewijs' argumenten verborgen zitten, die hun eigen stevige stellingname onderuit kunnen halen. En, dus vertellen ze het maar niet in de hoop dat jij het niet ontdekt.
Precies dáár zit dus de uitdaging voor jou. Wees altijd een kritische denker, stel lastige vragen én toets dat vermeende empirisch bewijs.
tekst gaat verder onder de afbeelding
Oh, beste lezer....
Je vraagt je natuurlijk beslist af of ik ook wel eens vooringenomen ben?
Wel, het antwoord is helder. JA. Dat ben ik wel eens.
Maar ja, ik ben dan ook niet altijd overtuigd van het tegendeel.
Bovenstaande 12 tips, kenmerken en aandachtspunten kun je dan beslist ook op mij toepassen. En wie weet, schuif ik een paar millimeter op..
Ik ben benieuwd!
Jerry Helmers (wie ben ik?)
Dé Nederlandse Debatclub
Co-Founder / Debattrainer / Sr. Communicatieadviseur
Graag ontvang ik een gratis TRY OUT ticket. Later kies ik op welke clubavond ik wil meedoen.
Lees hier ons privacy statement.